Mide ağrısı için bir kişi öncelikle Dahiliye Doktoru veya Aile Hekimine başvurmalıdır. Bu hekimler, ilk değerlendirmeyi yaparak gerekli tetkikleri ister ve ağrının sebebine göre sizi uygun bir uzmana yönlendirir.
Dahiliye doktoru olarak, Mide ağrısı hastalarımızda sık karşılaştığımız rahatsızlıklardandır. Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen yaygın bir şikâyettir.
Ağrının şiddeti, süresi ve eşlik eden diğer belirtiler, hangi doktora gidilmesi gerektiğini belirlemede önemlidir.
Eğer mide ağrısı uzun süredir devam ediyorsa, yemeklerle ilişkiliyse, mide yanması, şişkinlik, reflü, ishal veya kabızlık gibi belirtilerle birlikte görülüyorsa detaylı muayene gerektirebilir.
Kadınlarda alt karın bölgesine yansıyan mide ağrıları, özellikle adet dönemine denk gelen ağrılar, yumurtalık veya rahim kaynaklı olabilir. Bu durumda bir Kadın Doğum Uzmanı (Jinekolog) değerlendirme yapmalıdır.
Eğer mide ağrısı aniden başlamışsa, çok şiddetliyse, yüksek ateş, kusma, kanlı dışkı veya bayılma gibi belirtiler eşlik ediyorsa, vakit kaybetmeden Acil Servise başvurmak gereklidir.
Bu tür durumlar apandisit, mide delinmesi, bağırsak tıkanıklığı gibi ciddi sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Mide Ağrısı İçin İlk Başvurulması Gereken Bölüm Hangisidir?
Mide ağrısı yaşayan bir kişinin ilk başvurması gereken bölüm genellikle Dahiliye (İç Hastalıkları) Bölümüdür. Dahiliye uzmanları, mide ağrısına neden olabilecek yaygın hastalıkları değerlendirebilir ve gerekli temel tetkikleri (kan testleri, ultrason, endoskopi vb.) isteyerek tanı sürecini başlatabilir.
Mide Ağrısı İçin Hangi Tetkikler Yapılır?
Mide ağrısının nedenini belirlemek amacıyla iç hastalıkları uzmanı; hastanın geçmişini sorgular, fiziksel muayene yapar ve gerekli tanı testlerini uygular. İstenen özel testler, şüphelenilen nedene, ağrının yeri ve doğasına ve ilişkili semptomlara bağlıdır. En yaygın testler şunlardır:
Laboratuvar Testleri
Kan Testleri:
- Tam Kan Sayımı (CBC), enfeksiyon veya anemi olup olmadığını kontrol eder.
- Karaciğer fonksiyon testleri, bu organın işlevlerini ve safra kesesiyle ilişkili olası hastalıkları değerlendirmek amacıyla kullanılır.
- Pankreas Enzimleri (Amilaz, Lipaz), pankreatit için.
- Elektrolitler ve Böbrek Fonksiyon Testleri, dehidratasyon veya böbrekle ilgili sorunlar için.
- H. pylori antikor veya antijen testleri, ülsere neden olabilecek enfeksiyonu tespit etmek için.
Dışkı Testleri: Kan, enfeksiyon, parazit veya iltihabı arar.
İdrar tahlili: İdrar yolu enfeksiyonlarını veya böbrek taşlarını ekarte etmeye yardımcı olur.
Görüntüleme Testleri
Karın Ultrasonu: Bazı durumlarda safra kesesi taşları, karaciğer hastalığı veya apandisit için birinci basamak test.
Karın Röntgeni: Bağırsak tıkanıklığını, diyaframın altındaki havayı (perforasyondan) veya böbrek taşlarını tespit edebilir.
BT Taraması (Karın ve Pelvik): Apandisit, divertikülit, kanser, pankreatit ve akut veya kronik ağrının diğer nedenleri için oldukça ayrıntılı görüntüleme.
Endoskopik Testler
Üst Endoskopi (EGD): Ülser, gastrit, tümör veya reflüyü teşhis etmek için yemek borusu, mide ve duodenumun doğrudan görüntülenmesi.
Kolonoskopi veya Sigmoidoskopi: Ağrı alt karın bölgesindeyse veya bağırsak semptomlarını içeriyorsa, bunlar kolon ve rektumu incelemeye yardımcı olur.
Akut ve Kronik Mide Ağrısı Arasındaki Fark Nedir?
Akut ile kronik mide ağrısı, başlangıç zamanı ve devamlılık açısından birbirinden ayrılır. Akut mide ağrısı, genellikle ani başlayan, şiddeti kısa sürede artabilen ve acil müdahale gerektirebilecek bir durumdur.
Apandisit, mide delinmesi, gıda zehirlenmesi veya safra kesesi iltihabı gibi durumlar akut ağrıya örnektir.
Kronik mide ağrısı, uzun süreli veya aralıklı olarak tekrar eden ağrılar şeklinde kendini gösterir. Bu tür ağrıların altında genellikle gastrit, ülser, reflü, irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi uzun süreli sindirim sistemi hastalıkları yatar.
Akut ağrının tedavisi acil ve hızlı yapılırken, kronik ağrılar için daha kapsamlı bir değerlendirme ve uzun dönemli tedavi planlaması yapılmalıdır.
Mide ağrısında hangi Durumlarda Acile Gitmek Gerekir?
Mide ağrısı her zaman basit bir sorun olmayabilir; bazı durumlarda hayati risk taşıyan hastalıkların belirtisi olabilir.
Aşağıdaki belirtilerden biri veya birkaçı varsa, zaman kaybetmeden acil servise başvurulması gerekir:
- Ani ve şiddetli mide ağrısı (bıçak saplanır tarzda)
- Ağrının giderek artması veya yayılması (örneğin sağ alt karına doğru apandisit belirtisi olabilir)
- Karın bölgesinde sertlik, şişlik veya hassasiyet
- Ateş, titreme ile birlikte ağrı
- Sürekli kusma veya kanlı kusma (kahve telvesi şeklinde)
- Dışkıda kan ya da siyah renkli dışkı (melena)
- Bilinç bulanıklığı, bayılma hissi veya tansiyon düşüklüğü
- Sarılık (göz akında ve ciltte sararma)
- İdrar yapamama veya idrarda kan
- Göğüs ağrısıyla birlikte olan mide ağrısı (kalp krizi belirtisi olabilir)
Bu gibi belirtiler, apandisit, mide veya bağırsak delinmesi, iç kanama, safra kesesi iltihabı, pankreatit veya kalp krizi gibi ciddi sağlık sorunlarının işareti olabilir.
Bu nedenle, böyle durumlarda kendi kendine geçmesini beklemek yerine, en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmak hayati önem taşır.
Mide Ağrısında Diğer Hangi Branşlar Devreye Girebilir?
- Gastroenteroloji: Mide, bağırsak, karaciğer ve pankreas gibi sindirim sistemi organlarının hastalıklarını teşhis ve tedavi eder. Ülser, gastrit, reflü, IBS gibi durumlarda gastroenterolog devreye girer.
- Genel Cerrahi: Apandisit, mide delinmesi, safra kesesi taşları veya bağırsak tıkanıklığı gibi cerrahi müdahale gerektiren durumlarda cerrahlar sürece katılır.
- Kadın Hastalıkları ve Doğum (Jinekoloji): Kadınlarda alt karın bölgesine vuran mide ağrıları yumurtalık kistleri, dış gebelik veya adet döngüsüyle ilgili sorunlardan kaynaklanabilir. Bu durumda jinekolojik değerlendirme gerekir.
- Üroloji: Böbrek taşları veya idrar yolları enfeksiyonu da mideye yansıyan ağrılara neden olabilir. Bu tür şüphelerde üroloji bölümü devreye girer.
- Kardiyoloji: Bazı kalp problemleri, özellikle kalp krizi, mide ağrısı veya mide yanması şeklinde kendini gösterebilir. Göğüs ağrısı ile birlikte mide ağrısı varsa kardiyoloji değerlendirmesi önemlidir.
- Enfeksiyon Hastalıkları: Tifo, hepatit gibi sistemik enfeksiyonlar mide ve karın ağrısına yol açabilir.Duruma bağlı olarak enfeksiyon hastalıkları uzmanının müdahalesi gerekebilir.
Sonuç olarak mide ağrısının nedenine göre birçok farklı branş işbirliği içinde çalışabilir. Kesin tanı için hem kapsamlı tetkikler hem de multidisipliner bir yaklaşımla hastanın tüm yönleri ele alınmalıdır.
