Hamilelikte tansiyon düşüklüğü, hipotansiyon olarak da bilinir, kan basıncının normal aralığın altına düşmesi anlamına gelir, genellikle 90/60 mmHg’den düşük kabul edilir.
Çoğunlukla ilk ve ikinci trimesterlerde ortaya çıkan yaygın ve genelde zararsız bir durumdur.
Bu düşüş büyük ölçüde hormonal değişikliklerden kaynaklanır. Özellikle de kan damarlarının duvarlarını gevşeten, genişlemelerine ve direnci düşürmelerine olanak tanıyan artan progesteron seviyeleri.
Ek olarak, vücut büyüyen bebeği desteklemek için daha fazla kan üretir ve dolaşım sistemi buna göre ayarlanır, bazen tansiyonda geçici düşüşlere neden olur.
Rahim büyüdükçe, büyük damarlara baskı yaparak dolaşımı daha da etkileyebilir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?
- Özellikle hızla ayağa kalktığınızda baş dönmesi veya sersemlik
- Bayılma veya bayılacakmış gibi hissetme
- Yorgunluk veya genel halsizlik
- Bulanık görme
- Mide bulantısı ve kusma
- Soğuk, soluk veya nemli cilt
- Hızlı veya sığ solunum
- Konsantre olma zorluğu veya zihinsel olarak bulanık hissetme
- Baş ağrısı veya başta basınç hissi
- Kalp çarpıntısı veya düzensiz kalp ritmi
Bu belirtilerin birinci ve ikinci trimesterde görülme olasılığı daha yüksektir ve genellikle hamilelik ilerledikçe düzelir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Neden Olur?
Hamilelikte tansiyon düşüklüğü, öncelikle büyüyen fetüsü desteklemek için meydana gelen normal fizyolojik değişikliklerden kaynaklanır.
- Hormonal Nedenler: Başlıca nedenlerden biri, kan damarlarının duvarlarını gevşeten progesteron hormonundaki önemli artıştır. Bu gevşeme, damarların genişlemesine, direncin düşmesine ve tansiyonun düşmesine neden olur.
- Dolaşım Sistemine Bağlı Nedenler: Gelişen bebeğin taleplerini karşılamak için vücut daha fazla kan üretir ve kan damarı ağını genişletir. Kan hacmindeki bu ani artışa vücudun uyum sağlaması zaman alır ve bu da tansiyonu geçici olarak düşürebilir.
- Rahmin Büyümesine Bağlı Nedenler: Özellikle ikinci ve üçüncü trimesterlerde, büyüyen rahim, inferior vena kava gibi ana damarlara baskı uygulayabilir.Bu basınç, kanın kalbe geri dönmesini engelleyerek, özellikle sırt üstü düz yatıldığında kan basıncında daha fazla düşüşe yol açabilir.
- Vücut Pozisyonuna Bağlı Nedenler: Alt ekstremitelerde kan birikmesinin artması nedeniyle oturma veya yatma pozisyonundan hızla ayağa kalkıldığında meydana gelen, ortostatik hipotansiyon kan basıncında ani bir düşüşe neden olabilir.
- Dehidratasyon ve Yetersiz Beslenme: Öğün atlamak, yeterince sıvı içmemek veya şiddetli sabah bulantısı yaşamak kan hacmini ve kan şekerini düşürebilir ve bu da kan basıncını düşürebilir.
- Mevcut Sağlık Sorunları: Nadir durumlarda, anemi, kalp sorunları, endokrin bozuklukları veya enfeksiyonlar gibi altta yatan sağlık sorunları da kalıcı düşük kan basıncından sorumlu olabilir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Tedavisi?
Hamilelikte tansiyon düşüklüğü tedavisi genellikle semptomları hafifletmeye ve komplikasyonları önlemeye odaklanır, çünkü durum genellikle geçicidir ve kendiliğinden düzelir.
Ancak, belirli yaşam tarzı ayarlamaları ve düzenli kontroller bunu daha etkili bir şekilde yönetmeye yardımcı olabilir:
Bol Su Tüketimi
Gün boyunca yeterli su içmek sağlıklı kan hacmini destekler ve tansiyonda dehidratasyonla ilişkili düşüşleri önler.
Dengeli Beslenmek
- Besin açısından zengin ve protein ve kompleks karbonhidratlar açısından dengeli az ama sık öğünler yemek de hem kan basıncını hem de kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir.
- Öğün atlamak veya uzun süre aç kalmak hipotansiyonu kötüleştirebilir.
Tedbirli Pozisyon Değişiklikleri
- Özellikle yatar pozisyondan oturma veya ayakta durma pozisyonuna geçerken pozisyonları yavaşça değiştirmek önemlidir.
- Bu, tansiyondaki ani düşüşlerden kaynaklanan baş dönmesi ve bayılmayı önlemeye yardımcı olur.
- Hamile kadınların sol taraflarına yatmaları önerilir, çünkü bu pozisyon kanı kalbe geri döndüren ana damarlar üzerindeki basıncı azaltarak dolaşımı iyileştirir.
- Uzun süre ayakta durmaktan veya sıcak duş ve banyolara maruz kalmaktan kaçınmak da semptomları azaltabilir.
Kompresyon çorapları
- Bacaklardaki kan akışını iyileştirerek ve kanın birikmesini önleyerek bazı kişilere kompresyon çorabı giymek yardımcı olabilir.
Dikkat Edilmesi Gereken Konular
- Semptomlar şiddetliyse, kalıcıysa veya bayılma, göğüs ağrısı veya bulanık görme gibi endişe verici belirtilerle birlikteyse, takibinizi yapan dahiliye doktoru ile görüşmek önemlidir.
- Düşük kan basıncının anemi, hormonal dengesizlik veya kalp sorunları gibi altta yatan bir durumdan kaynaklandığı nadir durumlarda, mutlaka bir tıbbi tedavi gereklidir.
- Kan basıncını yükseltmek için ilaçlar hamilelik sırasında nadiren kullanılsa da, durum anne veya fetüs için risk oluşturuyorsa düşünülebilir. Kan basıncı seviyelerini ve genel anne sağlığını izlemek için düzenli doğum öncesi bakım şarttır.
Hamilelik Hangi Trimester’da Tansiyon Düşer?
Tansiyon genellikle gebeliğin birinci ve ikinci trimesterlerinde düşer. Bu, vücudun gebeliğe uyum sağlamasının normal ve beklenen bir parçası olarak kabul edilir.
Birinci trimester
- Bu evrede hormonal değişiklikler (özellikle progesterondaki artış) kan damarlarının gevşemesine ve genişlemesine neden olur ve bu da kan basıncında düşüşe yol açar.
- Bu, büyüyen fetüse kan akışını artırmaya yardımcı olur ancak hamile bireyin sersem veya baş dönmesi hissetmesine neden olabilir.
İkinci Trimester
- En düşük tansiyon seviyeleri genellikle ikinci trimesterde görülür.
- Bu aşamada, dolaşım sistemi genişlemeye devam eder ve vücut hala artan kan hacmine ve damar değişikliklerine uyum sağlamaktadır.
Üçüncü trimesterde
- Bu evrede tansiyon genellikle gebelik öncesi seviyelere geri dönmeye başlar. Ancak, tansiyon hala sağlıklı bir aralıkta kalmalıdır.
- Üçüncü trimesterde önemli veya ani bir artış, preeklampsi gibi komplikasyonlara işaret edebilir ve bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Riskleri Nelerdir?
Hamilelikte tansiyon düşüklüğü genellikle hafif ve geçicidir, ancak bazı durumlarda, özellikle düşüş önemliyse veya semptomlar şiddetliyse, hem anne hem de bebek için belirli riskler oluşturabilir.
Anne İçin Riskler
- Düşmelere veya yaralanmalara yol açabilen baş dönmesi ve bayılma.
- Günlük işleyişi etkileyen yorgunluk ve halsizlik.
- Bulanık görme ve kafa karışıklığı, özellikle hızlı ayağa kalkıldığında veya susuz kalındığında.
- Hayati organlara giden kan akışının azalması, bazen nefes darlığına, göğüs ağrısına veya takip edilmezse daha ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Bebek İçin Riskler
- Plasentaya giden kan akışının azalması, bebeğin oksijen ve besin tedarikini sınırlayabilir.
- Plasenta perfüzyonu önemli ölçüde etkilenirse fetal büyüme kısıtlaması.
- Ciddi veya tedavi edilmeyen vakalarda erken doğum riskinin artması.
Hafif hipotansiyonun yaygın olduğunu ve özellikle birinci ve ikinci trimesterlerde genellikle zararlı olmadığını belirtmek önemlidir.
Ancak, semptomlar sıksa, kötüleşiyorsa veya göğüs ağrısı, görme değişiklikleri veya nefes alma zorluğu eşlik ediyorsa, diğer altta yatan nedenleri tespit etmek ve uygun yönetimi sağlamak için derhal bir dahiliye doktoru ile görüşüp muayene olunmalıdır.
Sık Sorulan Sorular
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Bebeğe Zarar Verir mi?
Çoğu durumda, gebelik sırasında düşük kan basıncı bebeğe zarar vermez. Özellikle birinci ve ikinci trimesterlerde yaygın ve genellikle geçici bir durumdur ve sıklıkla vücudun gebeliğe normal uyumunun bir parçasıdır.
Ancak, kan basıncı çok düşerse veya uzun süre düşük kalırsa, potansiyel olarak plasentaya kan akışını azaltabilir. Bu, bebeğin oksijene ve temel besinlere erişimini sınırlayabilir.
Nadir durumlarda, düzgün bir şekilde yönetilmezse bu fetal büyüme kısıtlamasına, düşük doğum ağırlığına veya diğer komplikasyonlara yol açabilir.
Genellikle düşük kan basıncına sahip çoğu hamile birey, özellikle durumu takip edildiğinde ve semptomlar yönetildiğinde bebek üzerinde hiçbir ciddi etki yaşamaz.
Düzenli doğum öncesi kontroller, hem annenin hem de bebeğin sağlığının gebelik boyunca stabil kalmasını sağlamak için önemlidir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü Cinsiyet etki eder mi?
Hayır, bebeğin cinsiyeti hamilelikte düşük kan basıncını etkilemez. Hamilelikte düşük kan basıncı (hipotansiyon) öncelikle hormonal değişiklikler, artan kan hacmi ve damar sistemi adaptasyonundan kaynaklanır, fetüsün cinsiyetinden değil.
Buna karşılık, hamilelikte yüksek tansiyon fetal cinsiyetle ilişkili olarak daha yaygın olarak incelenmiştir. Bu konuya dair bazı çalışmalar olsa da, bu bulgular bile güvenilir sonuçlara varmak için yeterince güçlü değildir.
Bu nedenle, düşük tansiyon durumunda neden bebeğin cinsiyetinden ziyade annenin vücudundaki fizyolojik ayarlamalarla ilgilidir.
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğüne ne iyi gelir?
Nemlendirici Yiyecekler ve Sıvılar
- Düzenli su tüketimi ihmal edilmemelidir.
- Sıvı takviyesini artırmak için çorbalar, bitki çayları, meyveler (karpuz, portakal, üzüm, çilek gibi) ve salatalık gibi gıdalar tüketilebilir.
Elektrolit Zengini Yiyecekler
- Bunlar sıvı dengesini korumaya ve kan basıncını desteklemeye yardımcı olur
- Muz (potasyum açısından zengin)
- Avokado
- Hindistan cevizi suyu (doğal elektrolit kaynağı)
- Ispanak ve kara lahana gibi yapraklı yeşillikler (magnezyum ve potasyum içerir)
Tuzlu Yiyecekler (kontrollü tüketim)
- Sodyum tansiyonu hafifçe yükseltebilir, bu nedenle hafif hipotansiyonda dahiliye doktoru tuz alımını hafifçe artırmanızı önerebilir
- Hafif tuzlu kuruyemişler
- Zeytin
- Turşu (az miktarda)
- Peynirli tam tahıllı krakerler
- Özellikle şişkinlik veya böbrek sorunlarınız varsa, tuzu artırmadan önce her zaman doktorunuza danışın.
Demir Zengini Yiyecekler
- Düşük demir (anemi) düşük kan basıncına katkıda bulunabilir
- Kırmızı et, tavuk, hindi
- Yumurta
- Mercimek, nohut
- Güçlendirilmiş tahıllar
- Emilimini artırmak için C vitamini açısından zengin yiyeceklerle (portakal veya domates gibi) birlikte tüketilebilir.
Az ama Sık Öğünler
- 2-3 büyük öğün yerine, yemekten sonra ani tansiyon düşüşlerini önlemek için günde 5-6 ana ve ara öğünler dengeli miktarlarda tüketilebilir.
Kompleks Karbonhidratlar
- Kan şekeri düşüşleri olmadan sürekli enerji sağlarlar
- Yulaf, esmer pirinç, tam tahıllı ekmek, kinoa, tatlı patates
Hamilelikte Tansiyon Düşüklüğü yaşayanlar nelere dikkat etmeli?
Hamilelikte düşük tansiyon yaşıyorsanız, semptomları yönetmek ve komplikasyonları önlemek için dikkat etmeniz gereken birkaç önemli şey vardır.
- Vücudu Susuz Bırakmamak: Gün boyunca bol su için. Susuzluk, düşük tansiyonun yaygın bir tetikleyicisidir ve baş dönmesi veya bayılma gibi semptomları kötüleştirebilir.
- Pozisyonları Yavaşça Değiştirmek: Oturur veya yatar pozisyondan çok hızlı bir şekilde ayağa kalkmaktan kaçının. Ortostatik hipotansiyon olarak bilinen tansiyondaki ani düşüşleri önlemek için yavaş yavaş ayağa kalkın.
- Sık ve Az Öğünler Tüketmek: Büyük öğünler yemekten sonra tansiyonu düşürebilir. Bunun yerine, kan şekeri ve kan basıncı seviyelerini sabit tutmak için günde 5-6 ara öğünlerle destekli, dengeli öğünler tüketin.
- Sol Yana Yatarak Dinlenmek: Sol tarafınıza yatmak, özellikle ikinci ve üçüncü trimesterlerde uterusun ana damarlara baskı yapabileceği zamanlarda kalbinize ve bebeğinize giden kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olur.
- Uzun Süre Ayakta Durmaktan Kaçınmak: Çok uzun süre ayakta durmak, kanın bacaklarınızda birikmesine ve beyninize giden kan akışının azalmasına neden olarak kendinizi baygın hissetmenize neden olabilir.
- Ayağa kalkmanız gerekiyorsa, ağırlığınızı kaydırmayı veya yerinizde yavaşça yürümeyi deneyin.
- Rahat, Destekleyici Giysiler Giymek: Kan akışını kısıtlayabilecek dar giysilerden kaçının. Şişlik veya varisli damarlarınız varsa Kompresyon çoraplar bacaklarınızdaki kan dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olabilir.
- Sıcak Duş veya Banyodan Kaçınmak: Yüksek ısı kan damarlarını genişletebilir ve tansiyonu daha da düşürebilir. Banyo yaparken sıcak değil ılık su tercih edilmelidir.
- Belirtileri Takip Etmek: Sık sık bayılma, göğüs ağrısı, bulanık görme veya aşırı yorgunluk gibi belirtilere dikkat edin. Bunlar meydana gelirse, dahiliye doktoru ile görüşün.
- Doğum Öncesi Kontrollerinizi Atlamamak: Düzenli ziyaretler, genel sağlık takibinizi yapan dahiliye doktorunun tansiyonunuzu izlemesine ve hem sizin hem de bebeğinizin sağlıklı olduğundan emin olmasına yardımcı olur.
- Besin Zengini Yiyecekler Tüketmek: Demir, potasyum, magnezyum ve sağlıklı karbonhidratlar içeren dengeli bir diyetle sağlıklı tansiyonu destekleyin. Öğün atlamaktan kaçının.
